Waarom een circulaire economie?
Wereldwijd staan we voor grote uitdagingen waaronder klimaatverandering, milieuvervuiling en verlies van biodiversiteit. Dit hangt voor een belangrijk deel samen met onze huidige manier van produceren en consumeren. Zo zijn de helft van alle broeikasgasemissies, waterstress en meer dan 90% van het biodiversiteitsverlies het gevolg van de winning en verwerking van grondstoffen. Daar komt bij dat ons overmatige grondstoffengebruik zorgt voor internationale afhankelijkheden en toenemende leveringsrisico’s en steeds vaker schaarste. Als we op dezelfde voet blijven doorgaan, hebben we in 2050 drie aardbollen nodig om in onze behoeften te voorzien.
Dit vraagt om een systeemverandering waarbij we anders omgaan met producten en grondstoffen, ook wel: de transitie naar een circulaire economie.
Wat is een circulaire economie?
Een circulaire economie is gericht op het verminderen van grondstoffengebruik en het langer in de productieketen houden van grondstoffen, met als doel een optimaal gebruik en hergebruik van grondstoffen. In een circulaire economie bestaat er dus nauwelijks afval en verspilling. Onderstaand plaatje laat de zogenaamde R-ladder zien. Deze ladder geeft de mate van circulariteit aan van de genoemde R-strategieën: hoe hoger op de ladder, hoe meer grondstoffen worden bespaard en dus ook hoe meer circulair.
Circulaire economie in de regio
Het Nationale Programma Circulaire Economie beschrijft de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn en in 2030 een halvering van het primaire grondstoffengebruik te hebben bewerkstelligd. Het Rijk wil het nationale beleid uiteindelijk decentraal invulling geven. Gemeenten en regio spelen dus een cruciale rol in de transitie naar een circulaire economie en doelstellingen.
In de regio Gooi en Vechtstreek wordt het belang van de circulaire transitie steeds zichtbaarder. De regionale samenwerkingsagenda (RSA) benadrukt het belang van het terugdringen en voorkomen van afval, het stimuleren van kringloopbedrijvigheid en de deeleconomie, slimme retourlogistiek en het verduurzamen van bouw- en materiaalketens in de regio. Het ontwikkelen van hubs en het creëren van ruimte voor circulaire bedrijvigheid en bedrijventerreinen wordt daarbij genoemd.
Ook in de samenwerkingsagenda met de provincie Noord-Holland heeft circulaire economie een plek gekregen. In 2024 voert de provincie een verkenning uit naar circulaire werklocaties om inzicht te krijgen in de ruimte die dit vraagt op bedrijventerreinen en op plekken waar ketenactiviteiten plaatsvinden, wat zal leiden tot een ruimtelijke strategie. Circulair bouwen wordt gestimuleerd door een circulair bouwexpert en ketenaanjager aan te stellen en subsidies beschikbaar te stellen voor biobased en secundaire materialen bij bouwprojecten.
Een mooie basis die daarnaast samen met de raden is gelegd is de regionale grondstoffenvisie.
Soms is het nog zoeken naar hoe de rol van de regio(gemeenten) er precies uitziet, maar we staan niet stil. Begin 2023 organiseerden we een kick-off bijeenkomst circulaire economie, waar zowel de regiogemeenten als andere relevante partijen uit de regio bij aanwezig waren. Hieruit zijn drie sporen ‘circulaire economie’ naar voren voorkomen, waarop we hebben afgesproken elkaar te versterken: bouwen, ambacht en bedrijven. In april 2024 kwamen we opnieuw bij elkaar om het net op te halen en vooruit te blikken. Dit heeft geleid tot het overzichtsdocument ‘Circulair in Gooi en Vechtstreek’ over wat er in de regio gebeurt en waar we de komende jaren naartoe willen werken.
Tegelijkertijd zijn er periodieke circulaire economie overleggen met alle betrokken ambtenaren van de regiogemeenten en kwartiermakers, vinden er overleggen plaats tussen de verschillende kwartiermakers en worden er aanjaaggroepen gevormd rond de verschillende bouwstenen. Ook ontwikkelt zich een netwerk van circulaire initiatiefnemers in de regio.
Publicaties
- Strategie Circulaire Regio
- Afvalsamenwerking internationaal gemeenten
- Grondstoffenatlas MRA
- Circulaire business cases in de MRA – Bouw- en sloopafval
- Raadsinformatiebrief grondstoffenvisie aug 2020
- CE aanpak voor decentrale overheden (Circularities)
- Podcast ‘Overheden in de Circulaire Economie’ (Circularities)
